Rozdział

Lp.

Temat

Kryteria ocen – klasa II

dopuszczający

dostateczny

dobry

bardzo dobry

celujący

I. Afryka

   1.           

Po obu stronach równika – środowisko przyrodnicze Afryki

Uczeń:

• wskazuje Afrykę
na mapie świata

• wymienia nazwy stref klimatyczno-roślinno-
-glebowych Afryki

• wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Afryki wybrane elementy linii brzegowej, krainy geograficzne, rzeki
i jeziora oraz podaje ich nazwy

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminu „pustynnienie”

• określa położenie geograficzne Afryki

• podaje cechy linii brzegowej Afryki

• wymienia czynniki geograficzne kształtujące klimat Afryki

• przyporządkowuje strefom klimatycznym Afryki odpowiednie formacje roślinne i typy gleb

• opisuje występowanie wód powierzchniowych w Afryce

• opisuje sposoby gospodarowania
w strefie Sahelu

Uczeń:

• określa położenie matematyczno-
-geograficzne Afryki

• określa cechy ukształtowania powierzchni Afryki

• omawia wpływ wybranych czynników klimatotwórczych
na klimat Afryki

• wyjaśnia występowanie stref klimatyczno-
-roślinno-glebowych

• charakteryzuje klimat, formacje roślinne oraz gleby w poszczególnych strefach klimatyczno-
-roślinno-glebowych Afryki

• oblicza rozciągłość południkową
i równoleżnikową Afryki

Uczeń:

• porównuje linię brzegową Afryki z linią brzegową innych kontynentów

• wykazuje na przykładzie strefy Sahelu związek pomiędzy formami gospodarowania człowieka a zasobami wodnymi

• wyjaśnia mechanizm powstawania systemu rowów tektonicznych
w Afryce

Uczeń:

• wyjaśnia przyczyny symetrycznego układu stref klimatyczno-
-roślinno-glebowych
w Afryce

• uzasadnia potrzebę racjonalnego gospodarowania
w środowisku charakteryzującym się poważnymi niedoborami słodkiej wody

• proponuje działania mające na celu zahamowanie procesu pustynnienia w strefie Sahelu

   2.           

Problemy mieszkańców Afryki

• wyjaśnia znaczenie terminu „gęstość zaludnienia”

• podaje liczbę ludności Afryki

• wymienia nazwy odmian ludzkich zamieszkujących Afrykę

• wymienia przyczyny ubóstwa państw Afryki

• wymienia nazwy najgęściej i najsłabiej zaludnionych obszarów w Afryce

• wymienia problemy mieszkańców Afryki

• wyjaśnia znaczenie terminów: „eksplozja demograficzna”, „przyrost naturalny”, „współczynnik przyrostu naturalnego”, „produkt krajowy brutto (PKB), „wskaźnik rozwoju społecznego (HDI)”

• omawia zróżnicowanie ludności Afryki

• opisuje zmiany liczby ludności w Afryce

• omawia przyczyny eksplozji demograficznej w Afryce

• opisuje, na podstawie mapy, rozmieszczenie ludności w Afryce

• opisuje problemy mieszkańców Afryki

• identyfikuje przyczyny ubóstwa społeczeństwa Afryki

• omawia wartość HDI
w wybranych krajach

na podstawie mapy tematycznej

• ocenia wpływ warunków naturalnych
na rozmieszczenie ludności

• wymienia przyczyny
i skutki konfliktów zbrojnych trwających
w Afryce

• oblicza współczynnik przyrostu naturalnego

• wyjaśnia przyczyny
i skutki wysokiego przyrostu naturalnego
w Afryce

• analizuje przyczyny
i skutki głodu w Afryce

• analizuje przyczyny
i skutki konfliktów zbrojnych trwających
w Afryce

• określa związki pomiędzy problemami wyżywienia, występowaniem chorób
a poziomem życia
w krajach Afryki położonych na południe od Sahary

• uzasadnia twierdzenie, że Afryka jest najbiedniejszym kontynentem świata

• proponuje działania mające na celu ograniczenie problemów mieszkańców Afryki (głodu, konfliktów zbrojnych, niedostatku wody pitnej, AIDS)

   3.           

Najlepiej rozwinięte gospodarczo państwa Afryki

• wskazuje Egipt i RPA na mapie świata, podaje nazwy ich stolic oraz nazwy państw sąsiadujących z tymi krajami

• wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Egiptu
i RPA

• wymienia nazwy obszarów gęsto zaludnionych w Egipcie

• wymienia nazwy surowców mineralnych występujących
w Egipcie i w RPA

• wymienia najważniejsze cechy gospodarki RPA

• wyjaśnia znaczenie Kanału Sueskiego

• charakteryzuje położenie geograficzne oraz środowisko przyrodnicze Egiptu
i RPA

• analizuje gęstość zaludnienia
i współczynnik przyrostu naturalnego w Egipcie

• omawia czynniki decydujące
o rozmieszczeniu ludności w RPA

• opisuje warunki sprzyjające rozwojowi gospodarki w Egipcie

• opisuje wybrane atrakcje turystyczne Egiptu

• przedstawia pozytywne
i negatywne skutki budowy tamy w Asuanie

• przedstawia uwarunkowania rozwoju gospodarczego RPA

• opisuje warunki życia na terenach uprzemysłowionych
w RPA

• opisuje, na podstawie mapy gospodarczej, czynniki warunkujące rozmieszczenie obszarów koncentracji przemysłu i rolnictwa
w Egipcie i RPA

• wykazuje znaczenie turystyki dla gospodarki Egiptu

• analizuje zmiany
w środowisku przyrodniczym Doliny Nilu po wybudowaniu zapory i zbiornika pod Asuanem

• analizuje udział i miejsce RPA w światowym wydobyciu surowców mineralnych

• wykazuje rolę surowców mineralnych
w kształtowaniu gospodarki RPA

• wykazuje związki między warunkami przyrodniczymi
a rozwojem gospodarki Egiptu i RPA

• analizuje dane statystyczne dotyczące struktury eksportu RPA
i formułuje wnioski

• wykazuje zależności między warunkami przyrodniczymi
a rozmieszczeniem ludności w Egipcie i RPA

• wykazuje, że Egipt jest jednym
z najdynamiczniej rozwijających się państw Afryki

• wykazuje korzyści wynikające ze strategicznego położenia Egiptu

• wykazuje, że RPA jest najbogatszym krajem Afryki

Ameryka

   4.           

Od bieguna do bieguna – środowisko przyrodnicze Ameryki

• wskazuje Amerykę na mapie świata

• wyjaśnia znaczenie terminów: „Ameryka Łacińska”, „Ameryka Środkowa”

• wskazuje wybrane elementy linii brzegowej Ameryki na mapie oraz podaje ich nazwy

• wymienia czynniki geograficzne kształtujące klimat Ameryki

• wskazuje na mapie najważniejsze krainy geograficzne, rzeki
i jeziora Ameryki Północnej i Południowej oraz podaje ich nazwy

• określa położenie geograficzne Ameryki

• opisuje przebieg granicy między Ameryką Północną
a Południową

• analizuje znaczenie Kanału Panamskiego

• opisuje linię brzegową Ameryki

• przyporządkowuje strefom klimatycznym charakterystyczną dla nich roślinność

• wskazuje na mapie oraz nazywa obszary aktywne sejsmicznie
i wulkanicznie
w Ameryce

• określa położenie matematyczno-
-geograficzne Ameryki

• wykazuje wpływ rzeźby terenu na cechy klimatu Ameryki

• opisuje cechy klimatu Ameryki Północnej
i Południowej na podstawie klimatogramów oraz mapy klimatycznej

• wyjaśnia przyczyny wulkanizmu i trzęsień ziemi w Ameryce

• wykazuje wpływ wybranych czynników klimatotwórczych
na klimat Ameryki

• oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową Ameryki

• porównuje linię brzegową
i ukształtowanie powierzchni Ameryki
z linią brzegową oraz ukształtowaniem powierzchni innych kontynentów

• omawia skutki południkowego układu form rzeźby terenu
w Ameryce Północnej
i Południowej

• wykazuje wpływ klimatu na rozmieszczenie roślinności w Ameryce

• wykazuje związki między budową geologiczną
a ukształtowaniem pionowym Ameryki

• wyjaśnia mechanizm powstawania tornad

   5.           

Mozaika społeczna Ameryki

• wymienia nazwy rdzennych mieszkańców Ameryki oraz odmian ludzkich zamieszkujących Amerykę

• wyjaśnia znaczenie terminów: „imigracja”, „emigracja”

• wyjaśnia przyczyny zróżnicowania ludności Ameryki

• wskazuje na mapie

obszary gęsto i słabo zaludnione oraz podaje ich nazwy

• wskazuje na mapie największe miasta Ameryki i wymienia ich nazwy

• wyjaśnia znaczenie terminu „saldo migracji”

• wyjaśnia pochodzenie ludności Ameryki

• opisuje wielkie migracje w dziejach Ameryki

• wykazuje zróżnicowanie ludności Ameryki

• analizuje saldo migracji

• opisuje pochodzenie ludności Ameryki

• wymienia przyczyny dużego zróżnicowania etnicznego i kulturowego ludności Ameryki

• opisuje, korzystając
z mapy, rozmieszczenie ludności Ameryki Północnej i Południowej

• porównuje liczbę ludności w wybranych krajach Ameryki

• analizuje przyczyny
i kierunki migracji ludności do Ameryki

• wyjaśnia wpływ migracji na zróżnicowanie kulturowe i etniczne ludności Ameryki

• porównuje strukturę etniczną w wybranych krajach Ameryki
i formułuje wnioski

• wyróżnia główne cechy
i podaje przyczyny zróżnicowania kulturowego oraz etnicznego Ameryki Północnej i Południowej

• analizuje, na podstawie mapy, rozmieszczenie ludności w Ameryce Północnej i Południowej

• wykazuje zależności między warunkami naturalnymi
a rozmieszczeniem ludności w Ameryce

• wyjaśnia, dlaczego Ameryka określana jest mianem tygla kultur

• oblicza saldo migracji
i formułuje wnioski

• analizuje przyczyny wzrostu liczby ludności Ameryki oraz prognozuje dalsze jej zmiany

   6.           

Pierwsze mocarstwo świata – USA

• wskazuje na mapie świata Stany Zjednoczone, podaje nazwę ich stolicy i nazwy państw sąsiadujących

• wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Stanów Zjednoczonych

• wymienia nazwy najważniejszych surowców mineralnych wydobywanych
w Stanach Zjednoczonych

• przedstawia najważniejsze cechy gospodarki Stanów Zjednoczonych

• wymienia nazwy głównych roślin uprawianych na terenie Stanów Zjednoczonych

• wymienia nazwy regionów gospodarczych Stanów Zjednoczonych

• wyjaśnia znaczenie terminów: „megalopolis”, „technopolia”

• określa położenie geograficzne Stanów Zjednoczonych

• omawia cechy ukształtowania powierzchni Stanów Zjednoczonych

• wyjaśnia uwarunkowania wysokiego poziomu rozwoju gospodarczego Stanów Zjednoczonych

• opisuje cechy rolnictwa Stanów Zjednoczonych

• wskazuje na mapie Stanów Zjednoczonych obszary rolnicze oraz wymienia ich nazwy

• wskazuje na mapie oraz charakteryzuje regiony gospodarcze Stanów Zjednoczonych

• opisuje zróżnicowanie ludności Stanów Zjednoczonych

• wskazuje na mapie największe aglomeracje Stanów Zjednoczonych oraz wymienia ich nazwy

• wskazuje na mapie regiony o największej gęstości zaludnienia w Stanach Zjednoczonych oraz podaje ich nazwy

• analizuje strukturę PKB Stanów Zjednoczonych
i formułuje wnioski

• ocenia przyrodnicze
i pozaprzyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa

• charakteryzuje dominujący typ gospodarki rolnej
w Stanach Zjednoczonych

• analizuje strukturę użytkowania ziemi
w Stanach Zjednoczonych

• porównuje ruch pasażerski w portach lotniczych Stanów Zjednoczonych i innych państw oraz formułuje wnioski

• określa rolę Stanów Zjednoczonych
w gospodarce światowej

• charakteryzuje oraz wskazuje na mapie megalopolis wschodniego wybrzeża

• uzasadnia, że Stany Zjednoczone są krajem imigrantów

• analizuje uwarunkowania rozwoju przemysłu nowoczesnych technologii

• wykazuje wysoki poziom rozwoju gospodarczego Stanów Zjednoczonych

• wykazuje zależność między wysokim poziomem gospodarki
a poziomem rozwoju transportu w Stanach Zjednoczonych

• wykazuje związki między gospodarką a warunkami środowiska
w najważniejszych regionach gospodarczych Stanów Zjednoczonych

• udowadnia, że Stany Zjednoczone są potęga gospodarczą świata

• analizuje problem nielegalnej imigracji do Stanów Zjednoczonych

   7.           

Zielone płuca świata – Brazylia

• wskazuje na mapie świata Brazylię i podaje nazwę jej stolicy

• wskazuje na mapie wybrane krainy geograficzne
i najważniejsze rzeki Brazylii oraz wymienia ich nazwy

• wskazuje na mapie największe miasta Brazylii i wymienia ich nazwy

• wymienia problemy wielkich miast Brazylii

• wymienia skutki wylesiania Amazonii

• określa położenie geograficzne Brazylii

• opisuje portugalskie korzenie ludności Brazylii

• wyjaśnia przyczyny wysokiego poziomu urbanizacji w Brazylii

• określa cechy rozwoju
i problemy wielkich miast Brazylii

• charakteryzuje rozmieszczenie ludności Brazylii

• wyjaśnia znaczenie terminu „fawele”

• omawia działania podejmowane przez mieszkańców Brazylii
w celu zagospodarowania interioru

• opisuje konflikt interesów pomiędzy ekologicznymi skutkami wylesiania Amazonii
a jej gospodarczym wykorzystaniem

• analizuje skutki gwałtownego wzrostu liczby ludności w wielkich miastach Brazylii

• opisuje uwarunkowania rozmieszczenia ludności Brazylii

• analizuje przyczyny
i skutki migracji ludności ze wsi do miast

• wykazuje problemy wielkich miast Brazylii

• analizuje przyczyny
i skutki wylesiania Amazonii

• analizuje zmiany poziomu urbanizacji w Brazylii
i formułuje wnioski

• analizuje naturalne
i antropogeniczne zagrożenia dla puszczy amazońskiej

• wykazuje wpływ warunków naturalnych na rozmieszczenie ludności Brazylii

• przedstawia problemy Indian

Australia

   8.           

Australia – kontynent na antypodach

• wskazuje na mapie świata Australię
i Oceanię

• wymienia nazwy osobliwości przyrodniczych Australii

• wyjaśnia znaczenie terminu „endemit”

• wskazuje na mapie najważniejsze obiekty geograficzne Australii: rzeki, jeziora i krainy geograficzne oraz podaje ich nazwy

• wskazuje na mapie Australii obszary o największej gęstości zaludnienia oraz obszary niezamieszkane

• wskazuje na mapie największe miasta Australii oraz wymienia ich nazwy

• wymienia główne cechy gospodarki Związku Australijskiego

• omawia rozmieszczenie basenów artezyjskich
w Australii

• określa położenie geograficzne Australii
i Oceanii

• opisuje, korzystając
z mapy, linię brzegową i ukształtowanie pionowe Australii

• charakteryzuje cechy klimatu oraz specyfikę świata roślin i zwierząt Australii na podstawie map klimatycznych
i klimatogramów

• wyjaśnia znaczenie terminów: „basen artezyjski”, „studnia artezyjska”

• opisuje rdzennych mieszkańców Australii

• wyjaśnia uwarunkowania rozwoju hodowli owiec
w Związku Australijskim

• dokonuje podziału geograficznego Oceanii na podstawie mapy ogólnogeograficznej

• wykazuje przyczyny
i skutki ubóstwa wód powierzchniowych
w Australii

• ocenia znaczenie wód artezyjskich

• analizuje uwarunkowania rozmieszczenia ludności w Australii i Oceanii

• omawia wybrane zagadnienia gospodarcze ze szczególnym uwzględnieniem roli górnictwa i rolnictwa

• przedstawia, na podstawie map tematycznych, główne cechy gospodarki Związku Australijskiego na tle warunków naturalnych

• oblicza rozciągłość południkową
i równoleżnikową Australii

• analizuje zależności między warunkami klimatycznymi
a występowaniem wód powierzchniowych

• ocenia warunki środowiska przyrodniczego Australii
z punktu widzenia warunków życia
i gospodarki ludzi

• wyjaśnia zależności między warunkami środowiska przyrodniczego Australii a sposobami gospodarowania
w rolnictwie

• porównuje, korzystając z map, środowisko przyrodnicze Australii ze środowiskiem przyrodniczym innych kontynentów

• wykazuje zależność między symetrycznym położeniem Australii po obu stronach zwrotnika Koziorożca
a uwarunkowaniami klimatycznymi

Arktyka i Antarktyka

   9.           

Lodowe pustynie

• wyjaśnia znaczenie terminów: „Arktyka”, „Antarktyka”

• wskazuje na mapie świata Arktykę
i Antarktykę

• wymienia główne cechy środowiska przyrodniczego Arktyki
i Antarktyki ze szczególnym uwzględnieniem cech klimatu

• wyjaśnia znaczenie terminów: „góra lodowa”, „pak lodowy”

• wymienia najważniejsze zmiany obserwowane
w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych

• przedstawia cechy położenia Arktyki
i Antarktyki na podstawie mapy świata

• wyjaśnia uwarunkowania cech środowiska przyrodniczego Antarktyki i Arktyki

• opisuje działalność człowieka w Arktyce
i Antarktyce

• wymienia główne cechy
i przyczyny zmian
w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych

• wymienia nazwy dwóch polskich polarnych stacji badawczych

• opisuje czynniki warunkujące klimat obszarów okołobiegunowych

• wyjaśnia występowanie pokrywy lodowej
na obszarach okołobiegunowych

• omawia sytuację prawną Antarktyki

• wykazuje konieczność ochrony przyrody obszarów okołobiegunowych

• omawia wkład Polaków w badania obszarów polarnych

• charakteryzuje badania prowadzone przez naukowców
w Antarktyce i Arktyce

• porównuje środowisko przyrodnicze Arktyki i Antarktyki

• proponuje działania mające na celu zahamowanie niekorzystnych zmian
w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych

Azja

 10.           

Azja – kontynent wielkich kontrastów

• wyjaśnia znaczenie terminu „Eurazja”

• wskazuje na mapie świata Eurazję i Azję

• wymienia przykłady kontrastów geograficznych Azji

• wskazuje na mapie wybrane elementy linii brzegowej Azji i podaje ich nazwy

• wymienia czynniki geograficzne kształtujące klimat Azji

• wskazuje na mapie najważniejsze krainy geograficzne, rzeki
i jeziora Azji oraz wymienia ich nazwy

• określa położenie geograficzne Eurazji
i Azji

• charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Azji

• opisuje cechy klimatu Azji na podstawie klimatogramów i mapy klimatycznej

• charakteryzuje wybrane strefy roślinne Azji

• opisuje rozmieszczenie wód powierzchniowych w Azji na podstawie mapy

• przedstawia kontrasty geograficzne Azji

• opisuje, na podstawie mapy, granicę między Azją a Europą

• oblicza rozciągłość południkową
i równoleżnikową Azji

• omawia geograficzne czynniki warunkujące klimat Azji

• wykazuje wpływ klimatu na rozmieszczenie roślinności

• wyjaśnia, na czym polega kontrastowość klimatyczna Azji

• wyjaśnia przyczyny
i skutki wysychania Jeziora Aralskiego

• wyjaśnia, na czym polega promienisty układ wielkich systemów rzecznych Azji

• przedstawia, na podstawie map tematycznych, warunki przyrodnicze obszarów, na których kształtowały się najstarsze azjatyckie cywilizacje

• porównuje linię brzegową
i ukształtowanie powierzchni Azji z linią brzegową
i ukształtowaniem powierzchni innych kontynentów

• wykazuje, na podstawie map tematycznych,
że Azja jest kontynentem wielkich geograficznych kontrastów

• porównuje, korzystając z map, środowisko przyrodnicze Azji
ze środowiskiem przyrodniczym innych kontynentów

• opisuje osiągnięcia najstarszych cywilizacji azjatyckich

 11.           

W rytmie monsunu

• wyjaśnia znaczenie terminu „monsun”

• odróżnia monsun letni od monsunu zimowego

• wskazuje na mapie obszary występowania monsunu

• wyjaśnia znaczenie terminu „tarasy”

• omawia, na podstawie schematu,cyrkulację monsunową w Azji Południowej i Południowo-
-Wschodniej

• porównuje, na podstawie diagramu, wielkość produkcji ryżu w wybranych krajach

• wskazuje na mapie obszary odznaczające się intensywną uprawą ryżu i podaje ich nazwy

• opisuje wymagania klimatyczno-glebowe ryżu

• wykazuje znaczenie tarasowania stoków

• wykazuje związek pomiędzy rytmem upraw
i „kulturą ryżu” a cechami klimatu monsunowego
w Azji Południowej i Południowo-
-Wschodniej

• opisuje przyrodnicze
i społeczno-gospodarcze skutki zaburzenia rytmu cyrkulacji monsunowej

• analizuje wpływ cyrkulacji monsunowej w Azji Południowej i  Południowo-Wschodniej na życie codzienne
i gospodarowanie mieszkańców tych regionów

• wykazuje znaczenie ryżu dla kultury społeczeństwa azjatyckiego

 12.           

Chiny – najludniejszy kraj świata

• wskazuje na mapie Chiny, podaje nazwę ich stolicy oraz nazwy państw sąsiadujących

• wskazuje na mapie krainy geograficzne oraz najważniejsze rzeki
w Chinach oraz wymienia ich nazwy

• podaje liczbę ludności Chin

• opisuje bariery osadnicze w Chinach Zachodnich

• wymienia nazwy bogactw mineralnych Chin

• wskazuje najdynamiczniej rozwijające się działy gospodarki w Chinach

• wymienia nazwy głównych roślin uprawnych

• wymienia najważniejsze cechy gospodarki Chin

• określa położenie geograficzne oraz cechy środowiska przyrodniczego Chin

• wyjaśnia zjawisko zachwiania równowagi płci

• opisuje uwarunkowania rozwoju rolnictwa
w Chinach

• wyjaśnia zależność między warunkami przyrodniczymi
a rozmieszczeniem ludności Chin

• opisuje uwarunkowania rozwoju gospodarczego Chin

• określa miejsce Chin
w światowej wymianie towarowej

• wskazuje na mapie oraz nazywa obszary
o dużej koncentracji przemysłu w Chinach

• analizuje wykresy i dane dotyczące liczby ludności i współczynnika przyrostu naturalnego w Chinach

• wyjaśnia, na czym polega chiński program kontroli urodzeń

• określa cele i skutki programu kontroli urodzeń

• porównuje wartość PKB Chin z wartością PKB innych krajów

• wyjaśnia kierunki rozwoju gospodarczego Chin

• wskazuje zmiany znaczenia Chin
w gospodarce światowej

• wykazuje przyczyny migracji ludności Chin
ze wsi do miast

• wykazuje zależności między warunkami przyrodniczymi
a rozwojem gospodarczym Chin

• analizuje przyczyny szybkiego rozwoju gospodarczego Chin
w ostatnich latach

• omawia kontrasty przyrodnicze Chin

• wykazuje wpływ Chin na światową gospodarkę

 13.           

Japonia – kraj kwitnącej gospodarki

• wskazuje na mapie świata Japonię i podaje nazwę jej stolicy

• wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Japonii

• opisuje skutki trzęsień ziemi, tajfunów i tsunami

• wymienia działania umożliwiające życie i gospodarowanie w trudnych warunkach przyrodniczych

• wymienia japońskie produkty znane na całym świecie

• wymienia nazwy głównych roślin uprawnych

• przedstawia znaczenie rybołówstwa dla gospodarki Japonii

• podaje liczbę mieszkańców Japonii

• wskazuje na mapie wielkie miasta Japonii i wymienia ich nazwy

• wymienia najważniejsze cechy japońskiej gospodarki

• opisuje położenie geograficzne Japonii na podstawie mapy ogólnogeograficznej

•omawia cechy środowiska przyrodniczego Japonii

• charakteryzuje klimat Japonii

• wyjaśnia przyczyny dynamicznego rozwoju Japonii po II wojnie światowej

• wyjaśnia znaczenie dużych nakładów finansowych na oświatę i badania naukowe

• opisuje udział usług w strukturze PKB

• wyjaśnia znaczenie transportu dla gospodarki Japonii

• opisuje czynniki pozaprzyrodnicze sprzyjające rozwojowi rolnictwa w Japonii

• wyjaśnia znaczenie terminu „marikultura”

• charakteryzuje geograficzne czynniki kształtujące klimat Japonii

• wyjaśnia wpływ cyrkulacji monsunowej na klimat Japonii

• wykazuje znaczenie czynników społeczno-
-kulturowych dla tworzenia nowoczesnej gospodarki Japonii na tle niekorzystnych cech środowiska przyrodniczego

• analizuje strukturę eksportu Japonii i formułuje wnioski

• wyjaśnia, dlaczego główne ośrodki gospodarcze Japonii skoncentrowane są na wybrzeżach tego kraju

• przedstawia przyczyny dużej gęstości zaludnienia na wyspie Honsiu

• opisuje skutki położenia Japonii w strefie aktywności wulkanicznej
i sejsmicznej

• wykazuje przyczyny i znaczenie działań umożliwiających życie w trudnych warunkach przyrodniczych

• wykazuje, że Japonia jest potęgą gospodarczą

• opisuje znaczenie marikultury dla gospodarki Japonii

• wykazuje przyczyny i skutki spowolnienia gospodarczego Japonii

 14.           

Indie – państwo bogaczy i nędzarzy

• wskazuje na mapie Indie, podaje nazwę ich stolicy oraz nazwy państw sąsiadujących

• wskazuje na mapie główne krainy geograficzne i rzeki Indii oraz wymienia ich nazwy

• podaje liczbę ludności Indii

• przedstawia uwarunkowania wysokiego przyrostu naturalnego w Indiach

• wymienia nazwy głównych roślin uprawnych

• wymienia nazwy bogactw mineralnych Indii

• wymienia najważniejsze cechy gospodarki Indii

• opisuje kontrasty społeczne i gospodarcze w Indiach

• określa położenie geograficzne Indii

• omawia cechy środowiska przyrodniczego Indii

• omawia prognozy wzrostu liczby ludności Indii

• wyjaśnia znaczenie terminu „zielona rewolucja”

• opisuje poziom rozwoju rolnictwa Indii

• charakteryzuje uwarunkowania rolnictwa Indii

• wyjaśnia, dlaczego w Indiach występuje duże pogłowie bydła

• przedstawia czynniki rozwoju przemysłu w Indiach

• wskazuje na mapie gospodarczej Indii wybrane ośrodki przemysłu high-tech

• analizuje diagram ilustrujący zmiany liczby ludności w XX i XXI wieku

• wykazuje problemy związane ze stale zwiększającą się liczbą ludności Indii

• wyjaśnia przyczyny gwałtownego rozwoju nowoczesnych technologii w Indiach

• opisuje system kastowy społeczeństwa Indii

• analizuje poziom rozwoju gospodarczego Indii

• analizuje cechy indyjskiego rolnictwa
i formułuje wnioski

• wyjaśnia przyczyny dynamicznego rozwoju nowoczesnych usług w Indiach

• przewiduje społeczno-
-gospodarcze skutki eksplozji demograficznej
w Indiach

• wykazuje wpływ hinduizmu na życie
i działalność ludzi

• uzasadnia lokalizację okręgów przemysłowych w Indiach

 15.           

Czarne złoto Bliskiego Wschodu

• wyjaśnia znaczenie terminu „Bliski Wschód”

• wskazuje na mapie ogólnogeograficznej państwa należące
do regionu Bliskiego Wschodu

• wymienia cechy środowiska przyrodniczego
i gospodarki Bliskiego Wschodu

• wymienia nazwy państw, na których obszarze znajdują się najbogatsze złoża ropy naftowej

• wyjaśnia znaczenie terminu „OPEC”

• opisuje cechy kultury islamskiej

• opisuje położenie geograficzne Bliskiego Wschodu

• wskazuje na mapie ogólnogeograficznej państwa Bliskiego Wschodu i ich stolice oraz podaje ich nazwy

• opisuje warunki naturalne Bliskiego Wschodu

• charakteryzuje zasoby ropy naftowej na Bliskim Wschodzie

• charakteryzuje region Bliskiego Wschodu pod kątem kierunków
i poziomu rozwoju gospodarczego

• przedstawia działania państw Bliskiego Wschodu mające na celu uniezależnienie się od wydobycia ropy naftowej

• charakteryzuje gospodarkę krajów Bliskiego Wschodu,
w których nie wydobywa się ropy naftowej

• wskazuje na mapie
i wymienia nazwy obszarów na Bliskim Wschodzie objętych konfliktami zbrojnymi

• wskazuje warunki przyrodnicze Bliskiego Wschodu niekorzystne dla działalności gospodarczej człowieka

• analizuje rozmieszczenie, zasoby i wydobycie ropy naftowej na Bliskim Wschodzie na podstawie map tematycznych
i danych statystycznych

• analizuje udział państw Bliskiego Wschodu
w światowym wydobyciu ropy naftowej i formułuje wnioski

• analizuje wartość PKB
w przeliczeniu na jednego mieszkańca
w wybranych krajach Bliskiego Wschodu
i formułuje wnioski

• charakteryzuje Bliski Wschód pod kątem cech kulturowych, zasobów ropy naftowej i poziomu rozwoju gospodarczego

• wykazuje korzyści gospodarcze i społeczne wynikające z eksportu ropy naftowej oraz produktów powstałych
w wyniku jej przetworzenia

• porównuje wydobycie ropy naftowej z wartością PKB na jednego mieszkańca
w poszczególnych krajach Bliskiego Wschodu

• opisuje wpływ religii na gospodarkę krajów Bliskiego Wschodu i życie muzułmanów

• analizuje skutki konfliktów na Bliskim Wschodzie

• porównuje poziom życia mieszkańców poszczególnych krajów Bliskiego Wschodu

• uzasadnia tezę, że konflikty na Bliskim Wschodzie mają wpływ na globalną gospodarkę

Europa

 16.           

Środowisko przyrodnicze Starego Kontynentu

• wskazuje na mapie świata Europę

• wskazuje na mapie wybrane elementy linii brzegowej Europy
i wymienia ich nazwy

• wskazuje na mapie wybrane niziny, wyżyny i góry Europy oraz wymienia ich nazwy

• wymienia cechy ukształtowania powierzchni Europy
na podstawie mapy

• wskazuje na mapie wybrane europejskie rzeki i jeziora oraz wymienia ich nazwy

• określa położenie geograficzne Europy
na podstawie mapy ogólnogeograficznej

• charakteryzuje linię brzegową Europy na podstawie mapy

• porównuje średnią wysokość Europy ze średnią wysokością innych kontynentów

• wykazuje typowo nizinny charakter ukształtowania powierzchni Europy
na podstawie mapy

• przedstawia czynniki geograficzne wpływające na klimat Europy

• opisuje klimat Europy na podstawie mapy

• wyjaśnia znaczenie terminu „kontynentalizm klimatu”

• charakteryzuje wybrane strefy roślinne Europy

• opisuje rozmieszczenie wód powierzchniowych w Europie na podstawie mapy

• opisuje położenie geograficzne i granice Europy z innymi kontynentami na mapie ogólnogeograficznej świata

• porównuje linię brzegową Europy z linią brzegową innych kontynentów

• porównuje ukształtowanie powierzchni Europy
z ukształtowaniem powierzchni innych kontynentów

• wyjaśnia wpływ zlodowaceń na rzeźbę powierzchni Europy

• wyjaśnia zależności między typem klimatu a występowaniem formacji roślinnych

• wyjaśnia wpływ działalności rzek na rzeźbę powierzchni Europy

• wyjaśnia genezę wybranych europejskich jezior

• oblicza rozciągłość południkową
i równoleżnikową Europy

• przedstawia genezę powstawania gór
w Europie

• wykazuje wpływ czynników geograficznych na cechy klimatu Europy

• wykazuje związki między budową geologiczną
a ukształtowaniem pionowym Europy

• wykazuje następstwa południkowej
i równoleżnikowej rozciągłości Europy

 17.           

Europa – kontynent nowych państw

• omawia przemiany polityczne w Europie po 1989 roku

• wymienia nazwy wybranych krajów Europy

• wyjaśnia znaczenie terminu „terytorium zależne”

• wskazuje najmniejsze
i największe państwa Europy pod względem powierzchni i liczby ludności na mapie politycznej Europy

• wyjaśnia przyczyny zmian na mapie politycznej Europy po 1989 roku

• wyjaśnia skutki rozpadu ZSRR

• wymienia nazwy wybranych krajów Europy i ich stolic

• wskazuje na mapie kraje położone zarówno w Europie, jak i w Azji oraz wymienia ich nazwy

• przedstawia terytoria zależne wybranych krajów

• wyjaśnia znaczenie terminu „suwerenność”

• wykazuje znaczenie procesów integracyjnych zachodzących w Europie

• opisuje cele i zadania Unii Europejskiej

• analizuje przyczyny rozpadu ZSRR
i Jugosławii

• wyróżnia regiony geopolityczne Europy
i uzasadnia ich powstanie

 18.           

Europa się starzeje

• podaje liczbę ludności Europy

• wymienia przyczyny niskiego przyrostu naturalnego

• wymienia nazwy krajów o najniższym
i najwyższym współczynniku przyrostu naturalnego w Europie

• wymienia nazwy krajów, które zamieszkuje ludność o największej średniej długości życia

• wymienia czynniki wpływające na długość życia w Europie

• opisuje liczbę ludności Europy na tle liczby ludności świata

• przedstawia zmiany liczby ludności
w Europie w latach
2000–2007

• analizuje przyczyny
i skutki niskiego przyrostu naturalnego

• porównuje współczynnik przyrostu naturalnego w wybranych krajach Europy

• porównuje udział ludności powyżej 65 roku życia w strukturze wiekowej wybranych państw Europy

• porównuje strukturę wiekową ludności Europy i Afryki

• wykazuje, że tempo wzrostu liczby ludności
w Europie jest najniższe na świecie

• analizuje piramidę płci
i wieku i formułuje wnioski

• porównuje wartość współczynnika przyrostu naturalnego z odsetkiem ludności powyżej 65 roku życia i formułuje wnioski

• wyjaśnia przyczyny starzenia się europejskich społeczeństw

• wykazuje konsekwencje starzenia się społeczeństw europejskich

• analizuje prognozy zmian demograficznych
w Europie

• uzasadnia twierdzenie, że społeczeństwo europejskie się starzeje

• wyjaśnia przyczyny
i skutki wydłużania się średniej długości życia

• analizuje problemy demograficzne Europy
i formułuje wnioski

 19.           

Ludność i urbanizacja
w Europie

• opisuje różnice w wyglądzie osób pochodzących z różnych części Europy

• wymienia odmiany człowieka zamieszkujące Europę

• wymienia nazwy rodzin językowych, do których należą języki europejskie

• wymienia nazwy państw, w których obowiązuje więcej niż jeden język urzędowy

• wymienia przykłady zróżnicowania kulturowego mieszkańców Europy

• wskazuje na mapie obszary o największej
i najmniejszej gęstości zaludnienia w Europie oraz wymienia ich nazwy

• wskazuje na mapie największe miasta Europy oraz wymienia ich nazwy

• opisuje, na podstawie mapy, położenie Londynu

• wyjaśnia znaczenie terminu „wielokulturowość”

• przedstawia zróżnicowanie językowe mieszkańców Europy

• opisuje strukturę wyznaniową mieszkańców Europy

• opisuje, na podstawie map tematycznych, zróżnicowanie regionalne, kulturowe, narodowościowe
i etniczne współczesnej Europy

• opisuje rozmieszczenie ludności w Europie na podstawie mapy

• omawia przyczyny wysokiego wskaźnika urbanizacji w Europie

• wyjaśnia znaczenie terminu „metropolia”
i wymienia przykłady europejskich metropolii

• wyjaśnia, dlaczego Londyn jest nazywany „miastem świata”

• porównuje strukturę wyznaniową ludności
w wybranych państwach Europy

• opisuje, na podstawie mapy, rozmieszczenie ludów Europy

• opisuje przyczyny
i konsekwencje zróżnicowania ludności Europy 

• omawia położenie oraz układ przestrzenny Londynu

• przedstawia znaczenie Londynu jako światowej metropolii

• wykazuje wielokulturowość Europy

• wykazuje skutki wielokulturowości mieszkańców Europy

• wyjaśnia przyczyny warunkujące rozmieszczenie ludności w Europie

• uzasadnia, że Europa charakteryzuje się warunkami przyrodniczymi
i pozaprzyrodniczymi korzystnymi dla osadnictwa

• analizuje zróżnicowanie wskaźnika urbanizacji w wybranych krajach Europy

 20.           

Surowe środowisko Europy Północnej

• wyjaśnia znaczenie terminu „kraje skandynawskie”

• wskazuje kraje Europy Północnej na mapie
i wymienia ich nazwy

• wymienia warunki przyrodnicze Europy Północnej niesprzyjające działalności człowieka

• wymienia cechy środowiska przyrodniczego Europy Północnej sprzyjające działalności człowieka

• wymienia nazwy głównych bogactw naturalnych krajów skandynawskich

• przedstawia główne działy przemysłu dynamicznie rozwijające się w krajach Europy Północnej

• opisuje, na podstawie mapy, rozmieszczenie głównych ośrodków miejskich w Europie Północnej

• opisuje położenie państw Europy Północnej

• opisuje warunki przyrodnicze Europy Północnej

• wyjaśnia łagodzący wpływ prądu morskiego na cechy klimatu Europy Północnej

• wyjaśnia znaczenie terminu „okres wegetacyjny”

• charakteryzuje rolnictwo Europy Północnej

• omawia znaczenie upraw roślin
w specjalnie ogrzewanych
i doświetlanych szklarniach

• wykazuje znaczenie położenia Skandynawii i omawia sposoby wykorzystania mórz

• analizuje wielkość połowów ryb
w wybranych krajach świata i krajach Europy Północnej

• przedstawia wykorzystanie surowców odnawialnych
w produkcji energii

• charakteryzuje środowisko przyrodnicze krajów Europy Północnej

• wyjaśnia, dlaczego porty morskie położone za kołem podbiegunowym nie zamarzają

• wykazuje zależności między warunkami klimatycznymi a typową roślinnością krajów Europy Północnej

• analizuje i ocenia strukturę użytkowania ziemi w Europie Północnej

• ocenia poziom życia mieszkańców Europy Północnej

• wykazuje wpływ warunków naturalnych na rozmieszczenie ludności w Europie Północnej

• wykazuje, na podstawie map tematycznych, związki między głównymi cechami środowiska przyrodniczego Europy Północnej a głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego

• wykazuje niekorzystny wpływ warunków środowiska przyrodniczego Europy Północnej na działalność gospodarczą człowieka

• porównuje środowisko przyrodnicze krajów Europy Północnej

• charakteryzuje zjawisko odpływu ludności z obszarów północnej Skandynawii

• przedstawia walory turystyczne krajów Europy Północnej

 21.           

Gospodarka
w cieniu Alp

• wyjaśnia znaczenie terminu „kraje alpejskie”

• wskazuje kraje alpejskie na mapie ogólnogeograficznej, wymienia nazwy tych państw oraz nazwy ich stolic

• wyjaśnia znaczenie terminu „granica wiecznego śniegu”

• wymienia czynniki decydujące
o występowaniu lodowców górskich
w Alpach

• wymienia wiodące działy gospodarki krajów alpejskich

• opisuje specyfikę rozmieszczenia ludności w Alpach

• wskazuje największe miasta alpejskie na mapie i wymienia ich nazwy

• omawia położenie krajów alpejskich na podstawie mapy ogólnogeograficznej

• opisuje warunki klimatyczne w Alpach

• wyjaśnia występowanie źródeł wielu rzek europejskich w Alpach

• charakteryzuje piętra klimatyczno-roślinne
w Alpach

• opisuje rzeźbę Alp

• opisuje główne kierunki rozwoju gospodarczego krajów alpejskich

• charakteryzuje strukturę przemysłu krajów alpejskich

• ocenia warunki rozwoju hydroenergetyki
w krajach alpejskich

• opisuje rozmieszczenie miast i gęstość zaludnienia w krajach alpejskich

• charakteryzuje środowisko przyrodnicze krajów alpejskich

• wykazuje wpływ gór na środowisko przyrodnicze i gospodarkę krajów alpejskich

• analizuje strukturę użytkowania ziemi
w krajach alpejskich
i formułuje wnioski

• wykazuje, że kraje alpejskie należą do państw wysoko rozwiniętych

• charakteryzuje czynniki decydujące o wykształceniu pięter klimatyczno-roślinnych
w Alpach

• wykazuje znaczenie sektora usług turystycznych
i finansowych dla gospodarki krajów alpejskich

• wykazuje odrębność kulturową mieszkańców gór

• charakteryzuje genezę rzeźby alpejskiej

• analizuje czynniki decydujące o rozwoju sektora finansowego
w Szwajcarii

22.           

Turystyczne bogactwo Europy Południowej

• wyjaśnia znaczenie terminu „kraje śródziemnomorskie”

• wskazuje na mapie kraje Europy Południowej i wymienia nazwy ich stolic

• przedstawia turystyczną atrakcyjność regionu śródziemnomorskiego

• wskazuje na mapie wyspy położone na Morzu Śródziemnym i wymienia ich nazwy

• wskazuje na mapie góry znajdujące się na obszarze południowej Europy i wymienia ich nazwy

• wyjaśnia znaczenie terminu „makia”

• wymienia przykłady atrakcji turystycznych południowej Europy

• omawia położenie geograficzne krajów śródziemnomorskich na podstawie mapy ogólnogeograficznej

• opisuje warunki środowiska przyrodniczego krajów śródziemnomorskich

• charakteryzuje warunki klimatyczne i roślinność krajów śródziemnomorskich na podstawie map tematycznych

• charakteryzuje walory przyrodnicze
i pozaprzyrodnicze krajów Europy Południowej

• opisuje, na podstawie mapy tematycznej, rozmieszczenie najważniejszych ośrodków turystycznych Europy Południowej

• wykazuje turystyczną atrakcyjność regionu śródziemnomorskiego

• opisuje wybrane atrakcje turystyczne regionu

• analizuje infrastrukturę turystyczną i jej znaczenie dla rozwoju turystyki Europy Południowej

• wykazuje niekorzystny wpływ turystyki na środowisko przyrodnicze

• ukazuje dziedzictwo kulturowe krajów śródziemnomorskich

• wykazuje atrakcyjność przyrodniczą Europy Południowej

• wykazuje związki między rozwojem turystyki a warunkami przyrodniczymi i dziedzictwem kulturowym

• ocenia rolę turystyki w rozwoju gospodarczym krajów Europy Południowej

• wykazuje zależności miedzy wielkością ruchu turystycznego
a przychodami wybranych krajów

 23.           

Francja – rolnictwo XXI wieku

• wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Francję i podaje nazwę jej stolicy

• wymienia czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunkujące rozwój rolnictwa we Francji

• wymienia nazwy roślin uprawianych we Francji

• opisuje produkty charakterystyczne dla Francji

• opisuje położenie geograficzne Francji

• charakteryzuje warunki klimatyczno-glebowe warunkujące rozwój rolnictwa we Francji

• opisuje ukształtowanie powierzchni terenu we Francji na podstawie mapy

• wskazuje na mapie gospodarczej
i charakteryzuje najważniejsze regiony rolnicze Francji

• porównuje wielkość plonów pszenicy
i buraków cukrowych

w wybranych krajach

• charakteryzuje Wspólną Politykę Rolną krajów Unii Europejskiej

•identyfikujecechyrolnictwatowarowego

• analizuje strukturę użytkowania ziemi we Francji

• wykazuje wpływ klimatu na rozmieszczenie upraw we Francji

• wykazuje, na przykładzie rolnictwa Francji, związek między warunkami przyrodniczymi
a kierunkiem
i efektywnością produkcji rolnej

• wykazuje, że przemysł środków transportu ma duże znaczenie dla gospodarki Francji

• wykazuje wpływ czynników pozaprzyrodniczych
na wielkość produkcji roślinnej i zwierzęcej

• dowodzi, że francuskie rolnictwo jest wysoko rozwinięte

•ocenia, na podstawie danych statystycznych, miejsce Francji
w produkcji rolnej
w Europie

Sąsiedzi Polski

 24.           

Niemcy – potęga gospodarcza

• wymienia nazwy państw sąsiadujących
z Polską i wskazuje je na mapie ogólnogeograficznej

• wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Niemcy, podaje nazwę stolicy tego państwa oraz nazwy krajów z nim sąsiadujących

• wskazuje na mapie główne krainy geograficzne
i najważniejsze rzeki Niemiec oraz wymienia ich nazwy

• przedstawia udział przemysłu w strukturze PKB Niemiec

• wymienia nazwy wybranych roślin uprawianych
w Niemczech

• opisuje długości granic Polski z poszczególnymi państwami

• określa położenie geograficzne Niemiec na mapie ogólnogeograficznej

• przedstawia czynniki dynamicznego rozwoju gospodarczego Niemiec

• wyjaśnia znaczenie transportu dla gospodarki Niemiec

• wymienia przyczyny dobrego rozwoju gospodarczego Niemiec

• przedstawia, na podstawie wskazanych źródeł informacji geograficznej, główne kierunki i przyczyny zmian w strukturze przemysłu Zagłębia Ruhry

• wykazuje wysoki poziom rozwoju gospodarczego Niemiec na podstawie wartości PKB i struktury zatrudnienia

• wykazuje znaczenie usług dla gospodarki Niemiec

• analizuje działania Niemiec na rzecz ochrony środowiska

• przedstawia przyczyny spadku tempa rozwoju gospodarczego Niemiec na początku XXI wieku

• wyjaśnia przyczyny
i skutki ujemnego przyrostu naturalnego
w Niemczech

• opisuje uwarunkowania rozwoju rolnictwa Niemiec

• wykazuje wysoki poziom rozwoju przemysłu, rolnictwa i usług w Niemczech

• analizuje uwarunkowania rozwoju przemysłu przetwórczego i formułuje wnioski

• dowodzi, że Niemcy znajdują się w ścisłej czołówce najlepiej rozwiniętych państw świata

• analizuje przyczyny migracji ludności do Niemiec

 25.           

Słowacja i Czechy – wspólna przeszłość, odrębna przyszłość

• wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Czechy i Słowację, wymienia nazwy ich stolic oraz nazwy państw sąsiadujących
z tymi krajami

• wskazuje na mapie
i wymienia nazwy głównych krain geograficznych oraz najważniejszych rzek Czech i Słowacji

• wymienia nazwy państw będących głównymi partnerami handlowymi Czech i Słowacji

• wymienia nazwy mniejszości narodowych zamieszkujących Czechy i Słowację

• opisuje położenie geograficzne Słowacji
i Czech na mapie ogólnogeograficznej

• przedstawia wspólne cechy środowiska przyrodniczego Czech
i Słowacji

• opisuje zasoby bogactw naturalnych Czech
i Słowacji

• opisuje atrakcje Czech i Słowacji przyciągające turystów

• charakteryzuje
i porównuje, na podstawie różnych źródeł informacji geograficznej, środowisko przyrodnicze Czech
i Słowacji

• wykazuje podobieństwa
i różnice w gospodarce tych państw

• porównuje strukturę PKB oraz strukturę zatrudnienia Czech
i Słowacji

• analizuje demograficzne podobieństwa i różnice Czech i Słowacji

• przedstawia problemy społeczności romskiej zamieszkującej Słowację

• podaje przyczyny rozpadu Czechosłowacji

• porównuje tempo rozwoju gospodarczego Czech i Słowacji oraz formułuje wnioski

• porównuje środowisko społeczno-gospodarcze południowych sąsiadów Polski oraz formułuje wnioski

• projektuje tygodniowy pobyt na Słowacji, uwzględniając walory środowiska przyrodniczego
i kulturowego

 26.           

Problemy gospodarcze oraz demograficzne Litwy, Białorusi i Ukrainy

• wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Litwę, Białoruś
i Ukrainę, wymienia nazwy ich stolic oraz nazwy państw sąsiadujących z tymi krajami

• wskazuje na mapie główne krainy geograficzne
i najważniejsze rzeki Litwy, Białorusi i Ukrainy oraz podaje ich nazwy

• wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego
i społeczno-
-gospodarczego tych państw

• wymienia problemy demograficzne Białorusi, Litwy i Ukrainy

• wyjaśnia znaczenie terminu „depopulacja”

• opisuje położenie geograficzne Litwy, Białorusi i Ukrainy

• charakteryzuje
i porównuje, na podstawie różnych źródeł informacji geograficznej, środowisko przyrodnicze Litwy, Białorusi i Ukrainy

• przedstawia cechy gospodarki Litwy, Białorusi i Ukrainy

• przedstawia współczesne przemiany gospodarcze Ukrainy

• przedstawia przyczyny ujemnego przyrostu naturalnego na Białorusi, Litwie i Ukrainie

• porównuje poziom rozwoju gospodarczego Litwy, Białorusi i Ukrainy

• opisuje uwarunkowania rozwoju gospodarki Litwy

• wyjaśnia przyczyny słabego rozwoju gospodarczego Białorusi

• opisuje uwarunkowania rozwoju rolnictwa na Ukrainie

• wyjaśnia przyczyny kryzysu gospodarczego na Ukrainie po rozpadzie ZSRR

• analizuje współczynnik przyrostu naturalnego
na Białorusi, Litwie
i Ukrainie oraz formułuje wnioski

• przedstawia działania rządów Litwy, Białorusi
i Ukrainy mające na celu zahamowanie depopulacji

• opisuje atrakcje turystyczne Krymu

• analizuje historię powstania Litwy, Białorusi i Ukrainy

• wykazuje zróżnicowanie gospodarcze tych państw

• ocenia zasoby bogactw mineralnych Litwy, Białorusi i Ukrainy

• omawia efekty przemian gospodarczych, które nastąpiły na Białorusi, Litwie i na Ukrainie

• wykazuje przyczyny
i skutki depopulacji na Białorusi, Litwie i Ukrainie

• porównuje środowisko społeczno-gospodarcze południowych
i wschodnich sąsiadów Polski oraz formułuje wnioski

 27.           

Rosja – największe państwo świata

• wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Rosję, wymienia nazwę jej stolicy

• wskazuje na mapie główne krainy geograficzne, rzeki
i jeziora Rosji oraz wymienia ich nazwy

• wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Rosji

• wyjaśnia znaczenie terminu „wieloletnia zmarzlina”

• wymienia nazwy najgęściej zaludnionych obszarów Rosji

• wymienia najważniejsze problemy ludnościowe Rosji

• wymienia główne cechy rosyjskiej gospodarki

• wymienia przyczyny ujemnego przyrostu naturalnego w Rosji

• wymienia nazwy bogactw naturalnych Rosji

• określa położenie geograficzne Rosji na mapie ogólnogeograficznej

• omawia cechy ukształtowania powierzchni Rosji

• charakteryzuje strefy klimatyczno-roślinne Rosji

• opisuje rozmieszczenie ludności w Rosji na podstawie mapy gęstości zaludnienia

• wyjaśnia przyczyny depopulacji w Rosji

• przedstawia przyczyny spadku współczynnika urodzeń w Rosji

• wskazuje na mapie
i wymienia nazwy obszarów w Rosji
o dużej koncentracji przemysłu

• opisuje zróżnicowanie etniczne, językowe
i religijne mieszkańców Rosji

• przedstawia uwarunkowania niewielkiego zaludnienia w części Rosji położonej na wschód od Uralu

• wykazuje konsekwencje przyrodnicze dużej rozciągłości równoleżnikowej
i południkowej Rosji

• wskazuje na mapie obszary występowania wieloletniej zmarzliny

• wykazuje wpływ występowania wieloletniej zmarzliny na działalność człowieka

• wykazuje zróżnicowanie przyrodnicze Rosji

• przewiduje skutki depopulacji w Rosji

• opisuje uwarunkowania rozwoju przemysłu w Rosji

• wykazuje, że gospodarka Rosji ma charakter surowcowy

• analizuje strukturę eksportu Rosji
i formułuje wnioski

• omawia najważniejsze problemy rosyjskiego rolnictwa

• wykazuje zróżnicowanie warunków przyrodniczych oraz ich wpływ na rozmieszczenie ludności
i działalność gospodarczą

• analizuje zmiany przyrostu naturalnego
w Rosji i formułuje wnioski

• wyjaśnia przyczyny
i skutki spadku średniej długości życia wśród mężczyzn w Rosji

• wykazuje zróżnicowanie narodowościowe
i kulturowe społeczeństwa rosyjskiego

• wyjaśnia rolę Rosji
w światowej gospodarce i polityce

• wykazuje zróżnicowanie gospodarcze Rosji

• uzasadnia tezę, że Rosja jest krajem o wielkich możliwościach gospodarczych

• przedstawia przyczyny dysproporcji społecznych w Rosji